Vĩnh Long: Hòa thượng Giác Minh sách tấn chư hành giả tại Khóa tu Giới - Định - Tuệ lần thứ 37

Tại khóa tu Truyền thống Giới - Định - Tuệ lần thứ 37, Sáng 10/3/2025 (11/2/Ất Tỵ), HT. Giác Minh – Giáo phẩm Giáo đoàn I PGKS, đã có thời pháp thoại xoay quanh chủ đề về Chơn lý “Khất sĩ”. Qua đó, Hòa thượng sách tấn chư hành giả trong ngày thứ 9 của khóa tu.

Hòa thượng khẳng định, mỗi Tỳ-kheo chính là một khất sĩ và việc thực hành theo Chơn lý “Khất sĩ” mà Tổ sư đã chỉ dạy, đòi hỏi sự nỗ lực lớn từ mỗi hành giả. Đi sâu vào phân tích ý nghĩa của “Khất sĩ” theo lời dạy của Tổ sư, Hòa thượng nêu rõ, Khất sĩ là học trò khó, đi xin ăn để tu học. Khất sĩ là cái sống của chân lý vũ trụ mà tất cả chúng sanh đều là học trò cả thảy. Bởi chúng sanh là cái biết, từ chưa biết đến đang biết và cái biết sẽ hoàn toàn ngơi nghỉ.

Theo Hòa thượng, Tổ sư đã đưa ra cho chư hành giả thấy được khởi thủy của chúng sanh, đó chính là “cái biết”. Trong đó, sự thấy – nghe – hiểu đem lại cái biết, nhưng cần phân biệt giữa cái biết của chân lý và cái biết thông thường. Dẫn chứng trong bài Quán Tâm Pháp của Ngài Bồ Đề Đạt Ma, Hòa thượng cho rằng: “Trong vô tâm, thấy – nghe – hiểu đó mới là cái biết thực sự. Còn bây giờ chúng ta sử dụng ở nơi con mắt thấy, hay tai nghe để đem lại cái hiểu, cái biết, thì nó nằm ở trên thân vật lý. Cái nghe, hay biết đó, nó có thể là vô thường, có thể mất đi”.

Nhắc lại lời dạy của Tổ sư trong Chơn lý “Khất sĩ”: “Chúng sanh đây là căn thân và chủ thức (là người  nhận biết). Cho nên cái biết chủ cần phải sống, lớn, ăn, vui, yên, và còn mãi mãi. Chính biết là ta, là mục đích của chúng sanh, là chơn lý của cuộc đời, là tinh ba của võ trụ. Chính chơn lý hay triết lý mới là môn học thật tế, ích lợi đi ngay đến Niết-bàn, kêu là đạo: Là sự học không hai, là cái học của ta, nó ở với ta, nuôi sống cái ta, nó làm ta vậy”.

Qua đó, Hòa thượng khẳng định: “Cái biết thực sự không phải là cái biết đến từ lục căn. Những cái biết của lục căn vẫn có giá trị khi chúng ta thấy được cái biết hoàn hảo, hay là cái biết của chân lý, nhưng đó vẫn không phải là cái biết chân thật. Tổ sư trình bày rằng, ngôn ngữ chân lý thể hiện cái biết, đạo cũng là cái biết và chánh đẳng chánh giác cũng là cái biết. Như vậy, cái biết còn mãi là cái biết của chân lý, vượt thoát tất cả các pháp thế gian, không dựa vào thân này”.

Hòa thượng chỉ rõ: “Chúng ta thấy rằng Tổ sư rất từ bi khi chỉ cho chúng ta để chúng ta thấy rõ được bản chất của cuộc sống này, thấy rõ được ngay cái điểm mà chúng ta đang sống, để rồi chúng ta thực hiện một việc mang lại lợi ích cho chúng ta, để chan hòa cùng võ trụ”.

Trong buổi giảng, HT. Giác Minh đã nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc nhận thức rõ ràng và thành tựu trí tuệ. Tổ sư dạy rằng: “Chân lý hay triết lý mới là môn học thực tế và lợi ích của sự học chính là đạt đến Niết-bàn, đó là đạo. Sự học không hai chính là con đường học của mỗi người, nó gắn bó với ta, nuôi dưỡng ta và làm nên bản thể của ta”.

“Tổ sư dạy rằng chúng ta sống trong cuộc đời này cũng là cái biết, học hành cũng là cái biết và tồn tại cũng là cái biết. Ngài sử dụng nhiều ngôn từ khác nhau để chỉ về cái biết, bao gồm tánh Phật, tánh Giác, chân lý, diệu trạm, nhưng tất cả đều quy về một điểm duy nhất: thể hiện cái biết siêu việt. Việc học chân lý giúp chúng ta hiểu rõ chúng sanh, vạn vật và các pháp, từ đó đem lại một đời sống chân thực và có ý nghĩa”, Hòa thượng nhấn mạnh.

Theo đó, Tổ sư chỉ rõ, sự học của chúng ta bao gồm ba giai đoạn: học để hiểu, sống để trải nghiệm và cuối cùng là trở thành chính cái biết ấy. Mọi hiện tượng trong vũ trụ, từ một nguyên tử nhỏ bé đến cả thế giới rộng lớn, đều vận hành theo quy luật duyên sinh. Chẳng hạn, một nguyên tử hydro khi kết hợp với oxy sẽ tạo thành nước, nhưng khi kết hợp với lưu huỳnh lại tạo thành axit sulfuric. Điều này cho thấy, các pháp trên thế gian biến đổi không ngừng và không thể kiểm soát hoàn toàn.

Tổ sư dạy rằng người học chân lý cần nhận thức rõ về sự hình thành và vận hành của vạn vật. Mỗi pháp đều do duyên mà thành, và chính cái biết là chìa khóa giúp ta thấy rõ điều đó. Trích dẫn lời ngài Huệ Năng: “Bất thức bổn tâm, học đạo vô ích” – nghĩa là nếu không hiểu rõ bản tâm, thì học đạo cũng vô ích, Hòa thượng khẳng định, con đường học tập mà Tổ sư chỉ dạy không phải là học lý thuyết suông, mà là học để ứng dụng vào đời sống, để thấy rõ thực tại và đi trên con đường giác ngộ.

Nói về ý nghĩa của người xuất gia, Tổ sư dạy: Phật là Vô Thượng Sĩ, là bậc thầy vĩ đại không ai hơn. Tăng là Khất sĩ, là học trò du học khắp nơi. Sự học của người Khất sĩ không bị giới hạn trong một lớp học cố định, mà là học từ tất cả chúng sanh, vạn vật và các pháp trong ba đời. Học từ xóm làng, tỉnh xứ, đến khắp thế giới. Học nơi chữ viết, nghe lời nói, học bằng lo lắng suy tư, học qua thực hành, học từ cỏ cây, thú vật, con người, trời, Phật, và bốn đại đất, nước, lửa, gió.

“Tổ sư khuyến khích người học đạo nên rời bỏ những ràng buộc cố chấp, không nên giữ một bài học hay một lớp học cố định, vì như vậy sẽ rơi vào khổ não, vô minh. Thay vào đó, người học đạo cần đi khắp nơi để học hỏi, để rèn luyện tâm nhẫn nại, hạ lòng tự cao, và tiến dần trên con đường giác ngộ. Đó chính là tinh thần của người Khất sĩ: Tạm sống, xin ăn, tu học, đi ngay chân lý chẳng chút lãng xao, không màng khó nhọc”, Hòa thượng sách tấn.

Tổ sư còn chỉ rõ rằng vạn vật đều có sự sống, từ nguyên tử nhỏ bé đến muôn loài trong vũ trụ. Mỗi nguyên tử đều có sự vận hành riêng, thể hiện qua năm uẩn: sắc, thọ, tưởng, hành, thức. Như vậy, không có gì nằm ngoài quy luật duyên khởi và sự vận động của vũ trụ. Điều này càng khẳng định rằng cái biết là nền tảng cốt lõi để hiểu rõ chân lý.

Qua đó, Ngài khẳng định, loài người là bậc học trò cao nhất trong trường học vũ trụ, nơi tất cả chúng sanh đang học hỏi và tiến hóa. Học để thoát khỏi vô minh, tránh cái khổ của kiếp sống luân hồi. Học để biết rõ về thân tâm, về quy luật của sự sống và để đạt đến trí tuệ viên mãn.

Bên cạnh đó, HT. Giác Minh cũng đã nhấn mạnh những tư tưởng quan trọng về con đường tu tập và tinh thần của người Khất sĩ: “Trên hành trình tu tập, mỗi người đều gặp phải nhiều chướng ngại. Tuy nhiên, điều quan trọng là chúng ta phải nhận ra và hiểu rõ con đường mình đang đi. Tổ sư rất khéo léo trong cách sắp xếp và trình bày giáo pháp. Ngay từ đầu, Ngài đã chỉ ra điểm cốt lõi và kết quả cuối cùng mà người tu hành hướng đến. Sau đó, từng bước, Ngài dẫn dắt người học hiểu rõ con đường thực hành. Điều này thể hiện sự sắp xếp chặt chẽ và hợp lý trong phương pháp giảng dạy của Tổ sư”.

Hòa thượng cũng chia sẻ về những trải nghiệm của bản thân trong thời gian còn trẻ, khi khoảng 26 – 27 tuổi, đi du phương hành đạo trong bối cảnh đất nước chưa thành lập Giáo hội. Khi ấy, nhiều người thường hỏi Hòa thượng về con đường tu tập và Hòa thượng đã có những câu trả lời mang đầy tính chiêm nghiệm, phản ánh sự tự do, không chấp trước vào một pháp môn cố định của người Khất sĩ.

Hòa thượng nhấn mạnh: “Tinh thần Du Tăng Khất sĩ chính là không chấp vào bất kỳ pháp môn nào. Đức Phật, khi hóa độ năm anh em Kiều Trần Như và các vị Tỳ-kheo sau này, cũng dạy rằng: Mỗi người hãy đi mỗi nơi, đem giáo pháp ra truyền bá để cứu độ chúng sinh. Tinh thần này tiếp tục được Tổ sư phát triển trong Hệ phái Khất sĩ, tạo nên một dấu ấn đặc biệt trong đời sống Đạo Phật tại Việt Nam. Đó chính là con đường mà các vị Khất Sĩ ngày nay cần giữ gìn và tiếp nối”.

Khép lại thời pháp, khuyến tấn chư hành giả, Hòa thượng một lần nữa khẳng định: “Tổ sư dạy rằng mục đích của sự học là đạt đến cái biết toàn diện. Con người là lớp chót trong quá trình tiến hóa, trời là lớp nhì, Phật là lớp nhất. Cỏ cây, loài thú là những sinh vật mới sinh, chưa có sự học. Trường học lớn nhất chính là vũ trụ, nơi mà tất cả chúng sanh đều là học trò. Các pháp đổi thay là bài học, và sự tiến hóa là hành trình học tập. Học để tránh vô minh, khổ đau, học để có trí tuệ và đạt đến sự giác ngộ. Như vậy, Tổ sư đã vạch ra con đường rõ ràng cho chúng ta: học hỏi không ngừng, buông bỏ chấp niệm, sống theo chân lý để đạt đến sự giải thoát”.

Một số hình ảnh được ghi nhận:

Ban TT-TT Hệ Phái

-----ooOoo-----

Nguồn: www.daophatkhatsi.vn