Vĩnh Long: Hòa thượng Giác Đăng nói về Duyên - nghiệp - nhân quả qua Chơn lý Thập Nhị Nhân Duyên

Sáng 09/3/2025 (10/02/Ất Tỵ), tại khóa tu Truyền thống Giới - Định - Tuệ lần thứ 37, HT. Giác Đăng – Giáo phẩm Hệ phái, Trụ trì Tịnh xá Vạn Đức (Tiểu bang California, Hoa Kỳ), đã có chuyến thăm và chia sẻ về Chơn lý “Thập nhị nhân duyên” cho chư hành giả tham dự khóa tu.

Nói về nhân duyên, Hòa thượng đưa ra hai vấn đề, đó là “nguyên lý duyên khởi” và “giáo lý duyên khởi”. Theo Hòa thượng: “‘Nguyên lý duyên khởi’ là vốn dĩ sẵn có, Đức Phật chỉ đóng vai trò là một nhà khám phá, chứ không phải là một nhà phát minh. Nhưng mà khi Đức Phật mà đã giác ngộ nguyên lý đó rồi và Ngài trình bày lại cho chúng ta, lúc bấy giờ, Đức Phật sẽ trình bày về ‘giáo lý duyên khởi’. Như vậy, ‘giáo lý duyên khởi’ mà Đức Phật đã trình bày là của chính Ngài”.

Giải thích rõ quan điểm này, Hòa thượng cho biết, Đức Phật giác ngộ lý duyên khởi dưới cội Bồ Đề, điều này được chứng minh qua kinh Thánh Cầu, khi Đức Phật nói về việc chứng được định lý “y tánh duyên khởi pháp”. Ngay cả bài kệ đầu tiên mà Mã Thắng dạy cũng nói về duyên khởi rằng: “Chư pháp tùng duyên sanh, / Diệc tùng nhân duyên diệt”, tức: “Các pháp từ duyên sanh / Cũng do duyên mà diệt”.

Theo Hòa thượng, khi Đức Phật đưa ra được giáo lý duyên khởi, chính giáo lý ấy đã trở thành một chìa khóa mở ra hết tất cả những vướng mắc, giúp giải thích nguồn gốc của tự thân và thế giới, vốn là những ưu tư trăn trở của con người.

“Nhiều quan niệm cho rằng tất cả sự hiện thân của chúng ta và thế giới này, là do một cái đấng siêu nhiên gọi là tạo hóa, tạo ra và quyết định hết mọi việc diễn ra trong đời sống và vận hành thế giới này. Trong khi đó, đạo Phật đặt cái căn bản nguồn gốc của mọi con người và thế giới là ngay tại nhân bản, tức là đặt ngay tại con người chúng ta. Tất cả những vui, buồn, sướng, khổ, cũng là do ngay chính chúng ta. Nếu theo  quan điểm khác, vui, buồn, sướng, khổ của chúng ta bị phụ thuộc vào một đấng tạo hóa và phải cầu xin đấng ấy chuyển hóa cho ta, thì đạo Phật nhấn mạnh, ta có thể tự mình chuyển hóa chính mình mà không thể và không cần phụ thuộc vào yếu tố khác ngoài ta. Hai điều này hoàn toàn là con đường khác nhau. Giáo lý Đức Phật hoàn toàn khác từ căn bản đó”, Hòa thượng nhấn mạnh.

Từ đây, Hòa thượng chỉ rõ, giáo lý duyên khởi thường được hiểu qua nhân quả. Tuy nhiên, cần phân biệt rõ “nhân” và “quả”, đồng thời hiểu rằng, nhân quả có thể trải qua nhiều đời (hiện báo, sanh báo, hậu báo). Trong đó, “nhân” là những hành động qua thân - khẩu - ý; “quả” là tất cả những gì chúng ta gọi là “bị” (quả xấu) và “được” (quả tốt). Khi gieo một nhân, một “vòng tròn” xuất hiện trong tâm thức, điểm trên vòng tròn di chuyển và khi “giáp mối” (kết thúc vòng tròn), thì quả báo hiện ra. “Quả báo” có thể là hiện báo (trong đời này), sanh báo (đời sau), hoặc hậu báo (nhiều đời sau).

“Khi bị tổn hại, chúng ta thường muốn đòi lại công bằng, nhưng việc này có thể tạo thêm vòng tròn nghiệp mới. Thay vào đó, nên chấp nhận rằng, đó là kết quả của nghiệp xấu trong quá khứ, tức chính ta là người đã mở ra vòng tròn nghiệp, vậy hãy thọ nhận và tự mình đóng lại vòng tròn ấy. Không tiếp tục hiềm hận, tức giận, oán trách… thì vòng tròn ấy hoàn toàn biến mất, mà không kết thêm bất cứ vòng tròn nào nữa”, Hòa thượng khẳng định.

Có ba trường hợp thọ quả: Gặp chính nạn nhân mà ta đã gây nhân trước đây; Gặp một người khác (không phải nạn nhân); Không gặp ai cả, nhưng vẫn phải trả giá (ví dụ, dây chuyền tự nhiên bị rơi mất).

Qua đó Hòa thượng sách tấn: “Cho nên nếu mà chúng ta hiểu được cái 12 nhân duyên thì chúng ta sẽ giải những cái nút thắc của chuyện bức xúc, bất công, muốn đòi lại sự công bình, mở được nút thắt về vòng tròn nhân quả. Đức Phật dạy trong kinh Pháp Cú: Tự mình điều ác làm, / Tự mình làm ô nhiễm / Tự mình ác không làm / Tự mình làm thanh tịnh. Thanh tịnh là một kết quả hạnh phúc cao nhất mà Đức Phật đạt được. Mà dù cho Đức Phật đạt được Đức Phật cũng không thể truyền đạt sự thanh tịnh đó cho chúng ta, mà chúng ta phải tự tạo ra sự thanh tịnh của mình. Không ai làm cho ai ô nhiễm hết, mà tự chính mình làm cho mình ô nhiễm. Như vậy, thanh tịnh, hay không thanh tịnh đều do tự chính mình, không ai thanh tịnh dùm cho mình hết. Hạnh phúc hay không hạnh phúc cũng ở chính mình, không ai làm cho ai được hạnh phúc. Và ngược lại, đau khổ hay không đau khổ, đều do tự chính mình. Không ai làm cho ai đau khổ hết”.

Một số hình ảnh được ghi nhận:

Ban TT-TT Hệ Phái

-----ooOoo-----

Nguồn: www.daophatkhatsi.vn