Bát Chánh Đạo

Bát Chánh Đạo

NT. TN. Minh Liên – Tịnh xá Ngọc Phương (Phổ thơ)

Phỏng theo bào giảng của Hoà thượng Giác Toàn

Mùa Hạ - 2021 (Tân Sửu)

 

I

BÁT CHÁNH ĐẠO tức là tám cánh,

Hành đạo theo lẽ chánh THÁNH NHÂN.

PHÁP là tự độ, độ tha,

Chúng sanh chung sống NIẾT BÀN đến nơi.

Tám cánh cửa đường vui giải thoát,

Tám con đường tiến hóa chúng sanh.

Tức là muôn loại ở trong,

Mẹ mang khí thở thong dong đất trời.

BÁT CHÁNH ĐẠO là nơi sự sống,

Không phải riêng các tông giáo nào.

Văn minh từ đó giồi trau,

Của chung toàn thể TÁM ĐƯỜNG THÁNH đây.

1. CHÁNH KIẾN ĐẠO con đường thấy chánh,
2. CHÁNH TƯ DUY gẫm chánh con đường.
3. Ba là CHÁNH NGỮ nói chơn,
4. Bốn là CHÁNH NGHIỆP làm chơn chánh nghề.
5. CHÁNH MẠNG ĐẠO đi về sống chánh,
6. Thường siêng năng TINH TẤN CHÁNH chân.
7. Tịnh tu CHÁNH NIỆM góp phần,
8. Chơn như CHÁNH ĐỊNH tinh thần an vui.

Cũng có thể trau giồi nói khác,

1. Thấy con đường CHÁNH KIẾN thênh thang.
2. TƯ DUY CHÁNH đạo an khang,
3. Nói năng CHÁNH NGỮ vững an mọi điều.
4. CHÁNH NGHIỆP ĐẠO làm theo đường chánh,
5. CHÁNH MẠNG đây sự sống bình an.
6. Siêng năng TINH TẤN huy hoàng.
7. Thân tâm CHÁNH NIỆM mở đàng hoa khai.
8. CHÁNH ĐỊNH đạo tâm nầy quán tưởng,

Nơi nghỉ yên chẳng động lao xao.

Bao gồm tất cả nghĩa là,

Giữ yên ngừng nghỉ hạp vào chánh chân.

 II

BÁT CHÁNH ĐẠO không nơi người lập,

Vẫn sẳn sàng có thật trong đời.

Sau nầy mới nói đó thôi,

Chỉ ra tám cánh chuyển xoay đất trời.

NHƠN DUYÊN CỦA TÁM ĐẠO

Chúng ta thấy không gian có khí,

Tứ đại nầy nổi xẹp đổi thay,

Tự luân nương chuyển mãi nhau,

Hình thành đất, nước, lửa, cây, người, trời.

Sống rồi chết, chết rồi sống lại,

Có đến không, không đến đầu đuôi.

Phật Ngài dứt pháp hữu vi,

Danh từ giáo lý đạt thời quả linh.

Bởi quan niệm có sanh có diệt,

Đổi bóng hình phương tiện đó thôi.

Có không phải trái cuộc đời,

Chết rồi mất hết, có rồi hườn không.

Sống và chết có không chi cả,

Có cái nầy vẫn có cái kia.

Nhảy vào ẩn hiện nhảy ra,

Bên nầy, bên đó, bên kia nhường đường.

Sắc thân nầy vấn vương tứ đại,

Tâm thức nầy sống lại lần lần.

Chúng sanh đổi xác, đổi hồn,

Càng lăn trở lại luân hồi đeo mang.

Sống chết đến khi còn, khi mất,

Phút lặng ngừng chẳng chút yên vui.

Đành cho nhắm mắt buông xuôi,

Luân hồi vạn nẻo bánh xe chuyển vần.

Cũng như vậy một thân cây khác,

Nó lớn dần từ nước mọc lên.

Thịt xương tiêu rả lênh đênh,

Tóp hình biến mất không không còn gì.

Chỉ có điều chúng ta rán giữ,

Cảnh giới nầy đứng nghỉ yên vui.

Con đường giải thoát cao siêu,

Quan tâm tất sẽ thấy điều bình an.

1. ở trong nước, có ngay SỰ THẤY,
2. trong tư duy CÁI BIẾT lao xao.
3. Rung khua LỜI NÓI ngôn từ,
4. Nghiệp căn TRÁI HỘT của dư nhiều phần.
5. TƯ TƯỞNG SỐNG, lâu mau tự nó.
6. LÀ HÀNH VI TIẾN HÓA trước sau,
7. ĐIỀU LÀNH GHI NHỚ giồi trau.
8. ĐỨNG NGỪNG YÊN LẶNG thanh cao vững vàng.

Bậc giải thoát hoàn toàn hết khổ,

Dứt luân hồi ĐẮC ĐẠO VÔ VI.

Nấc thang tấn hóa duy trì,

ĐỊNH là dứt KHỔ, ĐỊNH là YÊN VUI.

 III

BÁT CHÁNH ĐẠO CŨNG LÀ:

Con đường chư PHẬT đi qua,

1. Rỏ ngay CHÁNH KIẾN xuất gia lìa trần.

Xa rời lầm lạc vô minh,

Tìm vui bỏ khổ dấn mình học tu.

1. TƯ DUY chiêm nghiệm công phu,

Sưu tầm chơn lý sớm hôm rừng vườn.

1. Nói lời CHÁNH NGỮ dọn đường,

Độ người học đạo dạy khuyên luận bàn.

1. Hằng ngày CHÁNH NGHIỆP đoan trang,

Ngày ăn một ngọ, thân an, tâm bình.

1. Làm nghề CHÁNH MẠNG nơi mình,

Có không còn mất chúng sinh hữu tình.

1. Siêng năng TINH TẤN khép mình,

Tham thiền nhập định du hành hóa duyên.

1. Ngày đêm CHÁNH NIỆM thường xuyên,

Luôn luôn niệm tưởng kết duyên độ đời.

1. NIẾT BÀN CHÁNH ĐỊNH đây rồi,

THƯỜNG- LẠC- NGÃ- TỊNH đủ đầy pháp môn.

 

1.  

 VỀ CÁC PHÁP CỦA TÁM ĐẠO

1. THẤY BIẾT chắc, nguyên nhân sanh khổ,

Biết con đường trung đạo thênh thang.

Biết nhơn và quả rỏ ràng,

Thiện là đi tới, ác lui khổ nàn.

1. CHÁNH TƯ DUY suy cùng thấu rỏ,

Bậc xuất gia giải thoát sông mê.

Độ người quán xét mọi bề,

Tầm tòi nghiên cứugom về lý chơn.

1. Không nói dối thực hành CHÁNH NGỮ,

Không khoe khoang rủa chửi ai đâu.

Lời lành chân thật gom thâu.

Khuyên lơn can gián ngợi khen tỏ tường.

1. Đến CHÁNH NGHIỆP không làm nghề sát,

Không tà dâm, nói dối, điêu ngoa.

Không làm các nghiệp gian tà,

Tham sân đoạn tận an hòa thân tâm.

1. Sống CHÁNH MẠNG không mua, không bán,

Không bán người, binh khí hiểm nguy.

Sống theo lẻ đạo huyền vi,

Nuôi thân mạng sống, từ bi hiền lành.

1. CHÁNH TINH TẤN ân cần thấy rỏ,

Tạo điều lành, phước nhỏ, phước to.

Ráng nghe học hỏi lần dò,

Ráng tu tịnh giới, ráng lo tham thiền.

1. Nhớ tưởng chắc thường luôn CHÁNH NIỆM,

Ghi nhớ rành thọ khổ, thọ vui.

Vô thường khổ não đây rồi,

Sự lành, sự ác cuộc đời đổi thay.

1. Đây CHÁNH ĐỊNH bước qua bốn nấc,

ĐỊNH SƠ THIỀN tầm sát biết ngay.

NHỊ THIỀN hoan hỷ vui thay,

TAM THIỀN lạc, tịnh, định hay xả liền.

ĐỊNH TỨ THIỀN vào miền an trú,

Các pháp lành trong tứ thiền na.

Tám phần BÁT CHÁNH cao xa,

Gom ba ngàn pháp cũng là một thôi.

BÁT CHÁNH ĐẠO con đường ngay thẳng,

Tám lối đi có sẳn trần gian.

Rừng sâu hố thẳm nguy nan,

Vô thường lôi kéo khổ toan hành hà.

 

TÁM TÀ ĐẠO như là vách đá,

Như chuồng lồng khám ngục bao vây.

Phủ trùm khắp cả ĐÔNG – TÂY.

Tám nhà tà đạo xưa nay khổ phiền,

1. TÀ KIẾN ĐẠO biết liền mê tín,
2. TÀ TƯ DUY nghiên cứu giựt giành.
3. Khoe khoang NGỮ ĐẠO cạnh tranh,

Hơn thua, nịnh hót quẩn quanh gạt lường.

1. TÀ NGHIỆP ĐẠO luôn thường tạo ác,

Tham sân si, xảo trá, sanh nhai.

1. Gây nên TÀ MẠNG trộm vào,

Sát sanh tạo nghiệp mong cầu sướng thân.

1. TÀ TINH TẤN siêng lo việc ác,

Quyết làm càng chen lấn lợi danh.

Chen đua liều mạng quên thân,

1. Làm theo TÀ NIỆM sống trong dục tình.
2. TÀ ĐỊNH ĐẠO luân hồi thân xác,

Bảo thủ rằng thất bại không nao.

Xúi người làm ác chẳng sao,

Tới đâu hay đó, không xao tấc lòng.

TÁM TÀ ĐẠO vô vàn khổ não,

Tám muôn ngàn khổ ác thế gian.

Luân hồi mãi mãi miên man,

Bánh xe LỤC ĐẠO không phương cứu người.

 V

Người tà kiến đi vào đen tối,

1. Phút tịnh tâm CHÁNH KIẾN ló ra.
2. TƯ DUY suy nghĩ đó là,
3. Còn đây CHÁNH NGỮ nở hoa sen vàng.
4. Nghề CHÁNH NGHIỆP an toàn vui sướng,
5. CHÁNH MẠNG đây thẳng hướng đường lành.
6. Ngày đêm TINH TẤN phát sanh,
7. Luôn luôn CHÁNH NIỆM tịnh thanh cõi lòng.
8. Phần CHÁNH ĐỊNH an toàn quán tưởng,

Vũng sình lầy lộn xuống hố sâu.

Tà là vọng động rối ben,

Chánh là sạch sẽ phẳng bằng mát êm.

Tám bệnh khổ gọi là TÀ ĐẠO,

Tự xét mình bịnh ấy vướng vào.

Tự mình uống thuốc bịnh nào,

Thuốc hay giải độc, uống vào khỏe ngay.

 

CHÁNH ĐẠO đây cơm ngon nước mát,

TÀ ĐẠO kia vọng động rối bời.

CHÚNG SANH TÀ KIẾN đắc đời,

CHƯ PHẬT CHÁNH KIẾN chuyển dời trần gian.

Đời uế trược vô vàn đen tối,

Đạo thanh cao họp hội vui tươi.

XUẤT GIA tấn hóa vượt đời,

Trau giồi trí tuệ đến nơi BẢO TÒA.

 

BÁT CHÁNH ĐẠO ba đời chư Phật,

Là con đường của bậc ĐẠI MINH.

• là pháp lý cao thanh,
• là tiến hoa lên trên thiện lành.
• giác ngộ con đường bậc thánh,
• luôn lau quét sạch bụi trần.
• là vắng lặng tự nhiên,
• là định huệ tròn viên hằng ngày.

BÁT CHÁNH ĐẠO gọi là TRUNG ĐẠO,

Giữa phẳng bằng không thấp, không cao.

Pháp tu cư sĩ bước vào,

Thiện căn phước đức giồi trau đạo lành.

BẬC KHẤT SĨ tu hành giải thoát,

Tu đúng đường kiên cố bước lên.

Bỏ qua cảnh giới TRỜI – NGƯỜI,

TĂNG NI KHẤT SĨ sống đời bình yên.

Mỗi chúng sanh tùy duyên hóa độ,

Sáu con đường có khổ, có vui.

Sống ĐỜI có ĐẠO tuyệt vời,

Bước lên bờ giác thảnh thơi nhẹ nhàng.

VI

 - PHÁP BÁT CHÁNH ĐẠO CÓ:

BÁT CHÁNH ĐẠO bốn NHƠN bốn QUẢ,

MỘT NIẾT BÀN tất cả gom thâu.

1. NHƠN sanh CHÁNH KIẾN hàng đầu,

TƯ DUY là QUẢ mong cầu nghĩ suy.

1. NHƠN chánh ngữ, QUẢ ra chánh nghiệp.
2. Chánh mạng NHƠN lòng dể đổi thay,

ra tinh tấn hằng ngày,

1. NHƠN đâychánh niệm có ngay an bình.

chánh định phần mình tu chứng,

Chánh tư duy, chánh nghiệp giải phân.

Thân hành chánh niệm dần dần,

Tám con đường chánh góp phần pháp tu.

Vậy cho nên NGƯỜI TU cần biết:

1. Đắc TƯ DUY phải thấy rỏ ràng,

Hành trì CHÁNH KIẾN hiển vang.

1. Muốn thành CHÁNH NGHIỆP dọn đường tương lai.

Hành CHÁNH NGỮ thường hay nói thật,

1. Tâm an bình TINH TẤN hẳn lên.

Thực hành CHÁNH MẠNG dưới trên,

1. Muốn thành CHÁNH ĐỊNH ta nên tham thiền.

Hành CHÁNH NIỆM tâm yên thân khỏe,

An trú tâm lòng chẳng lao xao.

Nghĩa là NGƯỜI muốn bước vào,

TƯ DUY thân chứng diệt bao não phiền.

Có nền tảng thâu liền CHÁNH KIẾN,

Thấy rỏ liền THIỆN – ÁC phân minh.

Người tu CHÁNH NGHIỆP sản sinh,

Siêng năng NÓI CHÁNH, siêng năng học hành.

CHÁNH TINH TẤN phải cần hiểu thấu,

Mỗi con người cố rán gắng công.

CHÁNH ĐỊNH yên nghỉ không không,

Chúng sanh tiến hóa thong dong tháng ngày.

BÁT CHÁNH ĐẠO con đường giác ngộ,

Hết mê lầm TÀ ĐẠO lui tan.

1. THINH VĂN cảnh giới rỏ ràng,

Học nghe tiếng pháp thấu nguồn đạo chơn.

1. BẬC NHẬP LƯU tư duy chánh đạo,
2. NHẤT VÃNG LAI chuyển thối một lần.
3. BẤT LAI chánh nghiệp ân cần,
4. VÔ SANH LA HÁN không còn đổi thay.
5. BẬC DUYÊN GIÁC mở bày phương tiện,
6. Tạo nhơn duyên BỒ TÁT tiếp tay.
7. NHƯ LAI chánh định hiển bày,

CHƠN NHƯ yên lặng NIẾT BÀN VÔ VI.

 

• TÁM ĐẠO VÀ TÁM QUẢ:

1. BẬC NHƯ LAI là phần CHÁNH ĐỊNH,
2. BẬC BỒ TÁT CHÁNH NIỆM luôn luôn.
3. BÍCH CHI TINH TẤN cần chuyên,
4. BẬC A LA HÁN gìn phần mạng căn.
5. BẬC BẤT LAI thêm phần CHÁNH NGHIỆP,
6. NHỨT VÃNG LAI CHÁNH NGỮ dịu dàng.
7. NHẬP LƯU tập hạnh đoan trang,

TƯ DUY CHƠN CHÁNH vào hàng TRUNG TÔN.

1. BẬC CHƯ THIÊN kính tôn TAM BẢO,

Rỏ CON ĐƯỜNG phụng sự PHÁP MÔN.

Hoằng truyến chánh ĐẠO bảo tồn,

DIỆT TRỪ TÁM KHỔ, CHƠN NHƯ NIẾT BÀN.

 

• TRUNG ĐẠO CÓ BẢY GIÁC:

1. MỘT là phân biệt sự lành

Và đây sự dữ góp thành một đôi.

1. HAI là tinh tấn bước lên,
2. BA là an lạc dưới trên đồng lòng.

Trong vòng đạo đức lập công,

1. Thắng phục tâm ý đặng mong làm lành.
2. Luôn luôn nhớ tưởng thực hành,

Điều đạo lý công thành, danh thơm.

1. NHỨT tâm đại định ngày đêm,
2. An vui mọi cảnh phước thêm hoài hoài.

BẢY GIÁC ẤY kiên trì thực hiện,

GỐC BỒ ĐỀ tinh tấn an vui.

Chúng sanh nương tựa đeo theo,

Kết thành bông trái xinh tươi ĐẠO – ĐỜI.

 

 -NÓI TÓM LẠI:

BẬC ĐẮC ĐẠO an vui giải thoát,

ĐẮC NIẾT BÀN siêu vượt trần gian.

Đắc đời khổ mãi bi than,

Luân hồi sanh tử vương mang nghiệp trần.

ĐẮC THIÊN ĐƯỜNG thêm phần đau khổ,

ĐỊA NGỤC KIA thống khổ tâm can.

THIỆN LÀNH vượt khỏi thế gian,

Vui tươi, hạnh phúc, bình an, đời đời.

TU ĐẠO CHÁNH thiện lành ẤN CHỨNG,

QUẢ BẤT SANH cảm ứng hiện ra.

Tự thân chứng đạt MA HA,

NIẾT BÀN AN LẠC, KẾT TÒA BẢO CHÂU

-----ooOoo-----

BÀI LIÊN QUAN

Lục Căn (Chơn lý số 3)  ( NT. Minh Liên , 5064 xem)

Thần Mật (Chơn lý số 25)  ( NT. Minh Liên , 4720 xem)

Công Lý Võ Trụ (Chơn lý số 10)  ( NT. Minh Liên , 4256 xem)

Chánh Đẳng Chánh Giác (Chơn lý số 9)  ( NT. Minh Liên , 4684 xem)

Nam và Nữ  ( NT. Tuyết Liên (chuyển thơ) , 3908 xem)

99 năm - Vầng dương hiện thế  ( Ngọc Hạnh , 4388 xem)

Ứng dụng tinh thần Đạo đức của Tổ Sư trong thời kỳ Hội nhập - Phát triển  ( Nguyện Liên , 6836 xem)

Tư tưởng Thiền của Tổ sư Minh Đăng Quang trước môi trường sống và gội sạch tâm thức tự thân  ( Hòa thượng Giác Toàn , 9540 xem)

Lời tưởng niệm của Ni giới Hệ phái Khất sĩ  ( Ni Giới Khất Sĩ , 9672 xem)

Sợi chỉ Chơn lý nhiệm mầu  ( Hòa thượng Giác Toàn , 6764 xem)

Ý KIẾN BẠN ĐỌC

Ý kiến của bạn

---