Giáo đoàn III: Thượng tọa Giác Trong thuyết giảng với chủ đề Ý nghĩa và sự tu tập Chơn lý

Sáng ngày 26/9/2023 (nhằm ngày 12/8/Quý Mão), đại chúng khoá tu Giới-Định-Tuệ (lần II) do Giáo đoàn III tổ chức tại Tịnh xá Ngọc Vạn (Khánh Hoà) đã cung nghinh sự quang lâm và thuyết giảng của HT. Giác Trong - Tri sự Phó kiêm Trưởng ban Hoằng pháp Giáo đoàn III, Trụ trì Tịnh xá Ngọc Phước (Khánh Hoà).

Với chủ đề "Ý nghĩa và sự tu tập Chơn lý", Hoà thượng nhắc lại công hạnh của Đức Tổ sư Minh Đăng Quang, bậc Thầy đã thắp sáng ngọn đèn chơn lý: "Ngài là ánh sáng mặt trời soi sáng ban ngày, là ánh sáng mặt trăng chiếu rọi ban đêm, là ánh sáng ngọn đèn xua tan tăm tối, là ánh sáng của Phật vì hiển bày thập phương Thiên Nhơn Sư đại giác cho chúng sanh. Chúng ta được lớn lên, được trưởng thành trong chơn lý. Sự sống, hành động và ý thức của chúng ta trong chơn lý đó, nghĩa là chính chúng ta được sanh ra trong chơn lý. Tổ dạy: 'Đạo là chơn lý, ngoài đạo không có chơn lý'. Đạo ấy bàn bạc khắp tất cả không gian và thời gian, không cùng tận, không có biên tế. Khi sáu căn tiếp xúc với sáu trần trong nguyên thể chơn lý, sáu thức cũng được gọi là chơn lý. Sáu thức ấy không bị phân biệt hay bị khúc xạ bởi quan kiến chủ quan. Ai sống được như thế tức là sống trong chơn lý".

Chân lý có mặt ở khắp mọi nơi, thể hiện qua từng hành động, bổn nguyện của Chư Phật, Chư Đại Bồ-Tát, như Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật thể hiện chân lý năng nhơn tịch mặc; Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Phật là vị Đại Y vương; A-di-đà Phật là đại diện cho ánh sáng Quang Minh; A-xúc-bệ Phật ở thế giới Diệu hỷ là Như như bất động; Di-lặc Tôn Phật là biểu tượng nguyên thể đại từ; Quán Thế Âm Bồ-tát hiển bày chân lý tầm thinh cứu khổ; Đại Thế Chí Bồ-tát hiển bày chân lý trí huệ quang minh sáng suốt; Văn Thù Sư Lợi Bồ-tát là chân lý trong đại thể Bát-nhã; Phổ Hiền Bồ-tát là chân lý rộng lớn không bị hạn định bởi không gian và thời gian; Địa Tạng Vương Bồ-tát là hiện hữu chân lý trong U đồ sanh tử. Tất cả Chư Đại Bồ-tát đều hiển bày chân thể chân lý của tất cả pháp giới. Qua đó, Hòa thượng nhấn mạnh, nếu mỗi người được học, được tư duy, được sống trong chân lý, sẽ thấy mình hiện hữu trong Chư Phật ba đời (quá khứ, hiện tại, vị lai).

Khi đức Phật ra đời, Ngài đi trên bảy hoa sen và khai thị tiếng nói đầu tiên, là chỉ thẳng vào sự thật của mỗi chúng sanh (sự sống, ý thức) và đã tuyên bố bức thông điệp đầu tiên đó là: “Thiên thượng thiên hạ duy ngã độc tôn”. Nếu ai nói năng hay hành động với tâm thanh tịnh, không bị cấu nhiễm thì người đó là con Phật, không ai có thể sánh được với người đó. Hằng ngày chúng ta hành xử trên các oai nghi cử chỉ như đi, đứng, nằm, ngồi, nói, làm, thức, ngủ... trong chánh niệm, tức là chúng ta đang sống trong chân lý; chân lý hiện hữu trong chúng ta mọi lúc, mọi nơi. Làm được như thế tức là chúng ta thấy được mình trong Phật, có mặt trong Phật. Phật ở đây chính là Phật tánh của chính mỗi người. Kinh Pháp Hoa nói: “Đức Phật ra đời vì một đại sự nhân duyên lớn, đó chính là chỉ cho tất cả chúng sanh đều có Phật tánh”. Như vậy Phật ra đời với bổn nguyện khai thị Phật tướng, Phật trí, Phật công đức và Phật trang nghiêm cho chúng sanh; vì nếu chúng sanh ấy sống trong chân lý, tức chúng sanh sống như Phật. Đây là bức thông điệp thứ nhất chỉ rõ con người vốn có Phật tánh.

Khi ngồi tại gốc cây Bồ-đề, thực hành thiền định và thiền quán, Bồ-tát đạt được quả vị cao tột Chánh đẳng Chánh giác. Nhờ chứng được Tam minh, Đức Phật đã thấy cùng tận biên giới của tất cả pháp, biên giới của tất cả chúng sanh; cái thấy ấy không đến, không đi, không qua, không lại. Tất cả đều hiện hữu trong đại thể uy nguyên vĩ đại của Vô thượng Bồ-đề. Tại đây, Đức Phật khẳng định tất cả chúng sanh đều có đức tướng và trí tuệ như Phật, chỉ là chưa thực hành đúng cách nên chưa hiển lộ được đức tánh ấy; chỉ khi nào làm được như những gì Phật làm thì chúng sanh ấy tức là Phật. Cho nên, Phật chỉ cho chúng ta thấy được Phật và chúng sanh không khác. Trong Chân lý không có sự phân biệt Phật và chúng sanh, đây là bức thông điệp thứ hai khi Phật thành tựu dưới cội Bồ-đề.

Đến vườn Lộc Uyển, Đức Phật hiển bày chân lý để tất cả chúng sanh thấy được cội nguồn của vạn hữu vũ trụ chúng sanh là khổ, nguyên nhân của khổ, Niết-bàn và con đường dẫn đến Niết-bàn. Con đường dẫn đến Niết-bàn là con đường của chân lý. Chúng sanh đi trên con đường ấy thì chúng sanh sẽ đến Niết-bàn. Đi trên con đường chân lý, chúng sanh sẽ được giải thoát, an vui. Và cùng tận con đường chân lý là đạt được Vô thượng Bồ-đề. Đó là bức thông điệp thứ ba ở tại vườn Lộc Uyển, khi Đức Phật chuyển bánh xe pháp lần đầu tiên, để chúng ta thấu nhận chân lý của sự an vui, với khổ được chấm dứt hoàn toàn.

Sau khi Phật sự đã viên mãn, những việc cần làm đã tròn vẹn, Đức Phật nhập Niết-bàn là nhập vào đại thể bất động như như của chân lý. Và trước khi vào Niết-bàn, Ngài đem gia tài của đấng vĩ đại Pháp vương để lại cho tất cả chúng sanh. Đó là tất cả chúng sanh đều có Phật tánh thì sẽ được thành Phật và nhập vào Niết-bàn là nhập vào đại thể của chân lý. Đây là bức thông điệp thứ tư của Đức Phật.

Bốn bài học chân lý mà một người xuất gia phải thực hiện bằng chính mình, để chân lý được hiển bày ngay trong tâm, vì chân lý không bàn bạc bên ngoài vũ trụ hay ở một thế giới xa xôi mà chân lý có sẵn tại tâm. Do đó giờ giờ phút phút phải thường soi tâm, khi soi được tâm ở trong chân lý thì những hành động như đi, đứng, ngồi, nằm, nói, làm đều là những việc làm của chân lý. Tại đây Tổ nói: “Thân trong sạch đó là xứ Phật, ngữ trong sạch đó là pháp Phật, ý trong sạch đó là con Phật và tâm trong sạch đó là Đức Phật”. Chỗ ý này Phật và Tổ có sự tương đồng, hay nói cách khác những lời Phật dạy đều hiển bày trong Chơn lý Chánh pháp của Tổ. Dù thời gian và không gian có khác biệt nhau, nhưng chân lý được truyền thừa từ Đức Phật đến Tổ sư Minh Đăng Quang không có sự sai biệt.

Chúng ta biết rằng vũ trụ là một trường học, mỗi căn cơ trình độ chúng sanh là một lớp học và vạn pháp là những bài học. Học chân lý là học cách để từ bỏ các sự ác quấy trong việc làm, trong lời nói và trong ý niệm. Khi ba nghiệp được thiện lành thì tức là học bài học ra khỏi cảnh giới A-tỳ địa ngục; từ bỏ tâm tham lam là bài học ra khỏi cảnh đói khát của Ngạ quỷ; từ bỏ niệm si mê là tránh được cảnh xúc sanh; từ bỏ tâm sân hận, ganh ghét sẽ học cách chấm dứt được cảnh chiến tranh tương tàn; thực hành mười điều thiện sẽ được sanh vào cõi Người hay cõi Trời. Bậc Thanh Văn học bài học Tứ Diệu Đế; bậc Duyên Giác học cách thực hành 12 nhân duyên; chư Bồ tát thực hành sáu hạnh Ba-la-mật. Vậy hiện tại chúng ta sẽ học bài học gì? Tổ dạy, trần thế là bóng tối vô minh, chân lý như mặt trời chói sáng, các pháp như vì sao tinh tú và sự học chân lý tức là sự học cùng tột của tất cả chư Phật ba đời (quá khứ, hiện tại, vị lại). Và Tổ khẳng định: Người con Phật chỉ có ba điều học, đó là Giới-Định-Tuệ và chỉ có ba sự tu, cũng là tu Giới-Định-Tuệ. Trong Kệ Giới ghi: “Giới như trái đất, Định như cây trồng trên nó, Huệ là kết quả của nó”. Người có Giới-Định-Huệ là có mặt trong chân lý một cách trọn vẹn. Cho nên Giới vô lượng thì Định – Huệ cũng vô lượng, Giải thoát và Siêu giải thoát cũng vô lượng. Như vậy, bỏ được tâm chúng sanh thì ngay đó là Phật, bỏ tâm si mê thì được trí tuệ, bỏ tâm sanh tử đạt được Niết-bàn và từ bỏ Vô minh là đạt được Diệu Giác.

Cuối cùng, Hoà thượng trích những câu Pháp ngữ của chư Tổ, chư Thiền sư trong việc khai ngộ bản tâm. Ngũ tổ Pháp Diễn nói: Trăm năm ba vạn sáu ngàn ngày, gắng công suy xét nguyên lai là gì. Ngài Huệ Đăng (người Nhật Bản) có lời pháp ngữ cuối cùng cho hội chúng trước khi thị tịch: Mục đích của các con là cầu Vô thượng Bồ đề, phải hiện hữu trong Vô thượng Bồ đề, dù cho có làm mọi Phật sự mà không suy xét đến nguyên lai bản thể, chỗ cốt yếu của chính mình thì cũng không thành tựu được mục đích tối hậu của người tu Phật. Câu nói của Lục Tổ Huệ Năng: Không ngộ bản tâm thì học pháp cũng vô ích. Đại Huệ Thiền sư nêu đại khái như: Không nhận ra Phật tâm của chính mình thì dù có sống gần Phật cũng không được lợi ích. Mỗi người chúng ta đều sẵn có tánh Phật chỉ là không nhận ra nên hằng ngày nhận giả làm chơn, sống trong đau khổ mà tự nhận là hạnh phúc. Chúng ta cũng giống kẻ cùng Tử trong kinh pháp hoa có sẵn viên Minh châu Như ý mà không biết dùng nên chịu sống cảnh đói rách, lầm than. Như vậy mục đích cuối cùng của chư Phật, chư Tổ là để khai thị tánh Phật sẵn có ở trong mỗi chúng ta và đem chúng ta trở lại là chính mình, để chúng ta sống với chính bản tâm Phật vốn sẵn có.

Sau khi trích dẫn những mẫu chuyện thiền, Hoà thượng kết luận rằng một khi chưa nhận chân được bản lai diện mục của chính mình, thì tất cả chúng ta cũng giống kẻ Cùng Tử nọ trong tay có sẵn viên Bảo châu Như ý nhưng không biết cứ tìm cầu quả vị ngoài tâm. Quả Vô thượng Bồ đề không ở bên ngoài mà chính tại tâm của mỗi người. Chỉ cần quay lại tâm mình để tu tập thì quả Vô thượng Bồ đề sẽ hiện hữu. Vì thế Tổ dạy: Người tu là hoa sen, việc làm người tu là lá sen, tiếng nói người tu là hoa sen, ý niệm người tu là gương sen và tâm của người tu là hạt sen. Như vậy sự hiện hữu của chúng ta ngay phút giây hiện tại chính là sự hiện hữu trong ánh sáng chân lý, chúng ta đang soi sáng chính mình trong thực tại chân lý.

Một số hình ảnh tại cuổi thuyết giảng: