Bà Chúa Mụa (1580 – 1647)

Bà Chúa Mụa (1580 – 1647)

Bà tên thật là Trần Thị Cư, sinh ngày 5 tháng 5 năm Canh Thìn (1580) tại làng Mụa, tổng Thiên Thi, phủ Khoái Châu xưa, nay thuộc thôn Cộng Vũ, xã Vũ Xá, huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên.

Truyền thuyết kể rằng, vào một ngày kia, chúa Trịnh Tráng^([1]) xa giá đi qua vùng này, rộn ràng nào ngai, nào kiệu, cờ xí rợp trời, kèn trống vang lừng, dân làng náo nức đi xem. Một cô gái cắt cỏ cạnh đường cái quan vẫn cứ mặc như không hay biết gì. Khi kiệu đi qua, cô không hề nhìn lên, đôi tay thoăn thoắt giật liềm vơ cỏ, miệng hát véo von, trong trẻo:

Tay cầm bán nguyệt xênh xang

Một trăm thức cỏ lai hàng tay ta

Quân lính ngạc nhiên, tiếng hát càng véo von và kiệu chúa từ từ dừng lại. Chúa kéo rèm lên nhác thấy có cô gái có sắc đẹp nghiêng nước nghiên thành, đối đáp thông minh, biết  đây là kỳ nữ. Chúa truyền rước cô về kinh thành Thăng Long rồi ban quốc tính, đổi tên là Trịnh Thị Ngọc Am. Bà giúp chúa trông nom việc học tập trong phủ của các cung tần, mỹ nữ, củng cố mối đoàn kết giữa chúa với triều đình nhà Lê. Bà sinh được một người con gái là Trịnh Thị Minh, được chúa ban cho 4 đĩa vàng và 1 đĩa bạc. Chẳng bao lâu công chúa Thụy Minh qua đời, quá đau buồn, bà xin về tu ở chùa làng. Chúa rất quý mến người vợ tài sắc của mình, cho khai con sông nhánh từ sông Cửu An chạy qua làng Mụa để vận chuyển các loại đồ quý về xây tháp. Hàng ngày, bà lên tháp tưởng vọng về phủ chúa ở Thăng Long.

Bà đã bỏ tiền ra giúp dân khai khẩn ruộng đất, khai sông dẫn thủy nhập điền. Bà giàu lòng nhân đức hay giúp đỡ mọi người và cầu Phật ban phúc lành cho dân chúng. Tự bà xin lập và tu sửa các chùa chiền quanh vùng và phổ biến lễ cúng Phật.

Bà chẳng những có công lớn đại trùng tu chùa mà còn bỏ tiền cùng dân 13 thôn dựng đình.

Bà Trịnh Thị Ngọc Am mất vào tuổi 68, nhân dân tôn bà làm thần và lập đền thờ ngay tại quê hương.

Đền Mụa dựng vào thế kỷ thứ 17, trùng tu vào thời Nguyễn, kiến trúc kiểu chữ “Nhị”. Cổng Tam quan khá đồ sộ, có hai hàng câu đối:

Tài sắc song toàn nơi phủ chúa

Nghĩa tình trọn vẹn với quê hương

Cạnh đó có tòa thư điện nhỏ đặt pho tượng phỗng tạc đá xanh, dáng dấp bụng phệ được thờ bằng bát hương cũng bằng đá xanh chạm chân quỳ, có 3 tai mặt hổ phù. Trước cửa đền đặt tấm bia dựng năm 1634 có ghi: Bà chúa Mụa Trịnh Thị Ngọc Am đệ nhất cung tần vương phủ chúa Trịnh Tráng. Tấm bia thứ hai dựng năm 1650 ghi nhận công lao của bà với dân làng trong việc dựng chùa, đình, đền miếu…

Tại gian trung tâm tòa đại bái có nhang án bằng đá, chạm khắc nổi thành ba bức phù điêu: bức giữa chạm nổi hình trong, hai bên chạm “Long cuồn thủy”, xung quanh chạm hoa văn sóng nước cách điệu, mang phong cách Hậu Lê. Trên hai cột cái tòa đại bái có hai hàng câu đối ca ngợi tài đức của Bà:

Tài cao nghĩa trọng, uy thế trấn sơn hà

Tích đức tu nhân, chúa cung sùng đạo Phật

Gian hậu cung đặt tượng bà chúa Mụa. Năm 1634, chúa Trịnh Tráng cho tạc tượng bà bằng đá khi đang sống. Tượng to bằng người thật ngồi trên tòa sen, đầu đội vương miện, chạm nổi hình Phật Tổ Như Lai, tai đeo bông hoa to, chân xếp bằng kiểu người ngồi thiền.

Phía trước tượng bà chúa là tượng Quận Công bằng đá, ngồi xếp bằng tròn, mặc áo bào. Hai tòa hai bên thờ tượng Thị Vệ và Kim Đồng chầu bà chúa, thân chạm nổi áo gấp. Sau hậu cung là tòa Cửu phẩm liên hoa, đặt nậm đá đế hoa sen, dưới chạm tượng bà chúa lúc về già.

BÀI LIÊN QUAN

Thành lập Đại học Phật giáo dành riêng cho chư Ni  (8475 xem)

Tỳ-khưu-ni Subhā (Người cho con mắt đẹp)  ( Minh Đức Triều Tâm Ảnh , 8908 xem)

Mẹ Mātikagama! (Người hộ độ tuyệt vời)  ( Minh Đức Triều Tâm Ảnh , 7786 xem)

Cận sự nữ Suppiyā (Cúng dường thịt đùi)  ( Minh Đức Triều Tâm Ảnh , 8013 xem)

Hoàng hậu Mallikā (Cận sự nữ xuất sắc)  ( Minh Đức Triều Tâm Ảnh , 11468 xem)

Tỳ-khưu-ni Kisā-Gotamī (Đệ nhất mặc y thô tháo)  ( Minh Đức Triều Tâm Ảnh , 10757 xem)

Tỳ-khưu-ni Ambapālī (Cô kỹ nữ danh tiếng)  ( Minh Đức Triều Tâm Ảnh , 8687 xem)

Tỳ-khưu-ni Paṭācārā (Đệ nhất thông luật)  ( Minh Đức Triều Tâm Ảnh , 14671 xem)

Tỳ-khưu-ni Bhaddā Kuṇḍalakesā (Nữ đạo sĩ tóc quăn)  ( Minh Đức Triều Tâm Ảnh , 8325 xem)

Nữ Thánh đệ tử Uttarā và cô kỹ nữ Sirimā  ( Minh Đức Triều Tâm Ảnh , 8819 xem)

Ý KIẾN BẠN ĐỌC

Ý kiến của bạn