Tiểu sử Trưởng lão Hòa thượng Thích Giác Hà

(1940-2021)

I. THÂN THẾ

Hòa thượng Thích Giác Hà, thế danh Đào Văn Nhỏ, sinh ngày 07 tháng 8 năm Canh Thìn (08/9/1940), tại xã Mỹ Khê, huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi, trong một gia đình nông dân nhưng nề nếp kỷ cương, gia phong lễ giáo.

II. XUẤT GIA VÀ PHỤNG SỰ GIÁO PHÁP

Năm 1961, túc duyên xưa kết tụ, Ngài gặp đoàn Du Tăng Khất sĩ do đức Trưởng lão Giác Lý, Pháp tử của đức Tổ sư Minh Đăng Quang, hướng dẫn đoàn hành đạo miền Trung. “Thiện pháp này với duyên xưa, hạnh tu Khất sĩ ngũ thừa viên thông”, thế là Ngài dõng mãnh thế phát xuất gia tại Tịnh xá Ngọc Tháp (Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận) dưới sự chứng minh của Trưởng lão Giác Lý và Tăng đoàn.

Hơn một năm làm tập sự, công phu, công quả giới hạnh tinh nghiêm, Ngài được Trưởng lão (Đức Thầy) và Tăng đoàn truyền trao 10 giới Sa-di tại Tịnh xá Ngọc Tháp. Thời gian này, Ngài tích cực công quả và giữ tròn bổn phận của một người học trò Sa-di Khất sĩ khiêm tốn, đồng thời chuyên tâm thọ học kinh luật theo sự hướng dẫn của Thầy Bổn sư. Đến Rằm tháng Bảy năm Giáp Thìn (1964), Ngài được truyền trao Cụ túc giới Tỳ-kheo tại Tịnh xá Ngọc Tân (Vĩnh Long) và tiếp tục tu học dưới sự hướng dẫn của Tăng đoàn.

Với chí nguyện thiết tha con đường giải thoát, sớm ngộ Phật tâm, nguyện thành Phật đạo của một vị Tỳ-kheo trẻ đang có nhiều nhiệt huyết, cùng với phong trào tu tịnh, tu núi của một số vị Tăng thời bấy giờ, nên vào những năm 1966 - 1967, Ngài cùng một số huynh đệ xin phép đức Thầy Trưởng Giáo đoàn tìm đến Núi Dinh, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu để tịnh tu.

Sau những năm tháng học tu, củng cố nội lực và tích lũy kinh nghiệm hành trì, Tăng đoàn nhận thấy Ngài có đủ năng lực hoằng dương Phật pháp, hóa độ nhân sinh, nên từ năm 1968 - 1973, bổ xứ Ngài về trụ trì và góp phần xây dựng các miền tịnh xá.

Năm 1968: Trụ trì Tịnh xá Kỳ Viên (huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre).

Năm 1969: Trụ trì Tịnh xá Ngọc Cẩm (TP. Hội An, tỉnh Quảng Nam).

Từ 1970 - 1972: Xây dựng Tịnh xá Ngọc Hiệp (thị xã Gò Công, tỉnh Tiền Giang).

Năm 1973: Trụ trì Tịnh xá Ngọc Tân (tỉnh Vĩnh Long).

Từ năm 1974 đến ngày viên tịch: Trụ trì Tịnh xá Trung Tâm (367/1 Đặng Nguyên Cẩn, P. 13, Q. 6, TP. Hồ Chí Minh).

Tại trụ xứ Tịnh xá Trung Tâm, với tâm đức và phước báu do tu tập phát sinh, từng bước Ngài và Tăng chúng mở rộng khuôn viên tịnh xá ngày càng rộng rãi, trang nghiêm.  

III. THAM GIA CÔNG TÁC GIÁO ĐOÀN, HỆ PHÁI VÀ GIÁO HỘI

Gắn bó với Giáo đoàn

Từ năm 1975 đến ngày viên tịch, Ngài làm Tri sự trưởng Giáo đoàn V. Bốn mươi sáu (46) năm gắn bó mật thiết với Giáo đoàn trên cương vị là Tri sự trưởng, Ngài đã nhẹ nhàng và uyển chuyển trong việc lèo lái con thuyền Giáo đoàn phát triển theo định hướng của Hệ phái. Ngài bao dung, bảo bọc tất cả chư Tăng trong Tăng đoàn, vì nhận thấy rằng ai cũng có khả năng thành Phật (nhất thiết chúng sanh giai hữu Phật tánh), nên Ngài tùy duyên hóa độ để mọi người được tu học và tiến bộ trong mối nhân duyên ấy.  

Tham gia công tác Giáo hội PGVN và Hệ phái 

Song song với công tác quản trị Giáo đoàn, Ngài luôn luôn tích cực hưởng ứng mọi ý chỉ, thông điệp do Giáo hội và Hệ phái đề ra.

Năm 1981, Ngài thay mặt Giáo đoàn V tham gia vào phái đoàn đại biểu đại diện cho Hệ phái Phật giáo Khất sĩ tham dự Đại hội Đại biểu Phật giáo Toàn quốc tại Hà Nội, thành lập GHPGVN. 

Trong những năm tiếp theo, Ngài tùy duyên đóng góp khả năng của mình trong mọi Phật sự của Giáo hội các cấp. Sau đây là các vai trò Ngài đã đảm nhiệm trong 4 nhiệm kỳ gần nhất:  

Nhiệm kỳ 2002 - 2007 và 2007 - 2012:

– Ủy viên Ban Trị sự GHPGVN TP. HCM.

– Phó ban Ban Thường trực Giáo phẩm Hệ phái. 

Nhiệm kỳ 2012 - 2017:   

– Phó trưởng Ban Từ thiện Xã hội Trung ương GHPGVN.

– Phó trưởng Ban Trị sự GHPGVN TP. HCM.

– Phó ban Ban Thường trực Giáo phẩm Hệ phái.

– Chứng minh Ban Trị sự GHPGVN Q. 6.

Nhiệm kỳ 2017 - 2022:

– Thành viên Hội đồng Chứng minh GHPGVN.

– Chứng minh Ban Trị sự GHPGVN TP.HCM.

– Phó Thường trực Ban Thường trực Giáo phẩm Hệ phái.

– Chứng minh Ban Trị sự GHPGVN Q. 6.

Trong quá trình hoằng dương chánh pháp, lợi đạo ích đời, Trưởng lão Hòa thượng đã được Giáo hội và chính quyền các cấp trao tặng:

– Nhiều bằng Tuyên dương Công đức của HĐTS GHPGVN, BTS GHPGVN TP. HCM.

– Nhiều Bằng khen, Giấy khen của UBND, UBMTTQ các cấp tại TP. HCM.

III. NHỮNG GƯƠNG HẠNH ĐÁNG NHỚ

1. Tận tâm với giáo pháp, duy trì đường lối Tổ thầy

Sáu mươi năm trong giáo pháp, Ngài một lòng tận tâm với đường lối Tổ thầy. Trong Giáo đoàn, với cương vị là một vị Tri sự trưởng suốt 46 năm, Ngài là một tấm gương cao quý cho Tăng chúng noi theo. Ngài luôn động viên chư Tăng và Phật tử kiến tạo đạo tràng, un đúc tinh thần tu học cho chư Tăng, xây dựng niềm tin nơi Phật tử. Suốt cuộc đời tu học, Ngài luôn nêu cao đời sống Phạm hạnh thanh tịnh của vị xuất gia, sống một cuộc đời đơn giản, an bần giữ đạo. Trong những phiên họp, Ngài luôn giữ vai trò là vị Tri sự trưởng hòa giải và quyết đoán mạnh mẽ, nhờ vậy những hoạt động Phật sự tại các tịnh xá địa phương đều đưa đến kết quả tốt đẹp.  

Trong suốt 40 năm Hệ phái đồng hành với Giáo hội, ngoài việc góp phần xây dựng và phát triển Phật sự chung, Hệ phái có những sinh hoạt tập thể như khóa “An cư kiết hạ”, khóa tu “Truyền thống Khất sĩ”, khóa “Bồi dưỡng trụ trì”, khóa “Bồi dưỡng đạo hạnh”, “truyền giới phương trượng” Ngài đều tích cực tham gia. Dù ở vai trò cương vị nào, Ngài luôn thể hiện tinh thần lục hòa cộng trụ, làm cho Tăng đoàn Khất sĩ ngày một đoàn kết, hòa hợp, an vui.  

2. Tiếp nhận chư Tăng sống ngoài đoàn về chung mái nhà “Khất sĩ” 

Điểm đặc biệt hơn nữa, Ngài luôn quan tâm đến các vị có hạnh nguyện sống đời sống Khất sĩ mà chưa có dịp gia nhập Tăng đoàn. Ngài cho rằng, ai cũng có chí nguyện xuất trần, mong cầu quả vị giác ngộ nhưng chưa gặp được duyên tốt. Do đó, Ngài tạo mọi điều kiện thuận lợi để chư vị Khất sĩ có cơ hội gia nhập Tăng đoàn, sống trong vòng tay kết nối, câu thúc của Tăng đoàn. Nhờ đó, Giáo đoàn V trong những năm gần đây, số lượng chư Tăng có phần vượt trội, góp phần củng cố Tăng đoàn, trang nghiêm Giáo hội.

3. Quan tâm lớp trẻ, tạo điều kiện học tu trong nước và nước ngoài

Ngài thường dạy rằng, các bậc Tôn túc rồi cũng quy Tây, thế hệ kế thừa vô cùng quan trọng đối với sự duy trì và hưng thịnh đạo mạch. Tăng Ni trong thời đại này nếu thiếu kiến thức văn hóa và Phật học thì khó mà tu tập và hoằng dương Phật pháp. Do đó, Ngài luôn ủng hộ các hoạt động liên quan đến giáo dục. Tại Tịnh xá Trung Tâm nơi đây, Ngài nhận nuôi dưỡng nhiều thế hệ Tăng trẻ từ các Giáo đoàn về nương tựa tu học. Trong 7 năm qua, Hệ phái tổ chức cấp phát học bổng cho các Tăng Ni đang du học nước ngoài hoặc đang học trong nước, Ngài đều ủng hộ vận động quý Phật tử mạnh thường quân và chính bản thân Ngài cũng ủng hộ, khích lệ chư Tăng Ni quyết chí nỗ lực học tu để có kiến thức Phật học vững vàng, không những đứng vững giữa cuộc đời mà còn có khả năng hoằng dương Phật pháp, lợi lạc nhân sinh.

4. Từ thiện cứu người – như thể cứu mình

Để chia xẻ khó khăn của đồng bào ruột thịt, nhất là các tỉnh miền Trung khúc ruột yêu dấu, mỗi năm nhân dân đều phải hứng chịu nhiều thiên tai mưa bão. Cùng với Giáo hội, Cố Hòa thượng Giác Hà cùng chư vị Hòa thượng trong Hệ phái, với tâm đại bi, luôn thương xót cảnh khổ nhân sinh nên đã tận tâm tận lực vận động, giúp đỡ bà con trong lúc ngặt nghèo khổ cảnh như thế. Trong nhiệm kỳ 2012 - 2017, Ngài được Giáo hội công cử vào vị trí Phó Trưởng ban Từ thiện xã hội Trung ương GHPGVN (đặc trách Hệ phái Khất sĩ), thể hiện tinh thần từ bi của người con Phật, góp phần an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo bền vững, góp phần nâng cao đời sống hạnh phúc cho toàn dân tộc.

IV. NHỮNG NGÀY THÁNG SAU CÙNG

Như một điềm báo trước cho sự viên mãn một đời hành đạo, vào khoảng tháng 11, khi đại dịch Covid-19 vừa lắng xuống, Chính phủ gỡ bỏ lệnh giãn cách xã hội, Ngài tranh thủ đi thắp hương các bậc Trưởng lão trong Giáo đoàn đã viên tịch và thăm viếng một số ngôi tịnh xá lân cận TP. HCM. Đi đến đâu, Ngài cũng ân cần hỏi thăm và khích lệ các vị trụ trì tích cực làm các Phật sự, ích nước lợi dân, tốt đời đẹp đạo.

Trong những ngày tháng cuối đời, sức khỏe của Ngài vẫn kiện khang. Vào ngày trước khi thị tịch (30/11/2021, nhằm 26/10 Tân Sửu), Ngài vẫn còn rất khỏe và đến chứng minh, chúc mừng cho Đại hội BTS GHPGVN Q. 6, lần thứ X, nhiệm kỳ 2021 - 2026.

Hóa duyên viên mãn, lúc 0g30 phút ngày 01 tháng 12 năm 2021 (nhằm 27 tháng 10 năm Tân Sửu), mặc dù không có biểu hiện của bịnh duyên, nhưng Hòa thượng cảm nhận trong người bất ổn, Ngài gọi thị giả vào, chưa kịp dặn dò, Trưởng lão Hòa thượng đã vội vàng nhẹ gót ra đi. Sự ra đi bất ngờ này đã để lại cho môn nhân Pháp quyến một sự trống vắng vô cùng to lớn mà không gì lấp đầy được.

Dẫu rằng sự đến đi của Ngài như “nhạn quá trường không” chẳng màng để bóng, chẳng bận lưu hình, nhưng cuộc đời và đạo nghiệp của Ngài quả thật là tấm gương sáng ngời cho nhân thế soi chung.

Với 82 xuân thu trụ thế, 57 Hạ lạp thu thúc, du hóa nhân sinh, Hòa thượng đã để lại cho đoàn hậu học một tấm gương đạo hạnh mẫu mực mà mỗi khi nghĩ đến đại chúng đều ngưỡng vọng, tôn thờ.

Thành kính bái biệt Trưởng lão Hòa thượng, ngưỡng nguyện Giác linh thùy từ chứng giám.

Môn đồ pháp quyến

-----oo0oo-----

Nguồn: www.daophatkhatsi.vn